Wspomaganie płynności mowy dziecka

Przed wakacjami dostałam od koleżanki „lekturę obowiązkową”, którą obiecałam nadrobić przed końcem sierpnia. „Wspomaganie płynności mowy dziecka” to lektura przede wszystkim dla nauczycieli i terapeutów dzieci jąkających się. Jednak uświadomiła mi ona, że jako nauczyciele przedszkoli ciągle i stale oddziałujemy na proces rozwoju mowy całej grupy. Dlatego niezwykle ważnym jest współpraca nauczycieli i specjalistów w diagnozie małych dzieci – dzięki tej książce staje się to najzwyczajniej łatwiejsze.

Przysięgam, nie miałam jeszcze grupy 4-latków, w której nie byłoby przynajmniej jednego dziecka jąkającego się. Bardzo często dzieci powtarzały głoski lub wyrazy (np. Proszę Pani, Proszę Pani, Proszę Pani, Proszę Pani namalowałam już), czasem dodatkowo mrużąc oczy i wykonując lekkie ruchy głową. Zazwyczaj były to „nieśmiałe” na pierwszy rzut oka dziewczynki, które wyraźnie stresowały się, gdy musiały powiedzieć coś przed całą grupą. Zdarzali się oczywiście też chłopcy.

Nauczyłam się wtedy, żeby zawsze prosić przedszkolnego logopedę o obserwację. Zwłaszcza, jeśli dziecko mówiąc wykonywało dodatkowe ruchy lub zmieniały mimikę. Bardzo często moja koleżanka (logopeda) uznawała to za "rozwojowe zachowanie". Ale zdarzyło mi się kilka razy, że o dodatkową diagnozę prosiłyśmy rodziców w poradni psychologiczno-pedagogicznej.

Nie przypominam sobie, żeby którykolwiek z moich wychowanków borykał się z problemem jąkania po opuszczeniu przedszkola, jednak w którymś momencie naszej kariery możemy spotkać dziecko, które boryka się z "patologiczną niepłynnością mowy". Warto być wówczas gotowym na wyzwanie, jakim jest praca w grupie. Żeby lepiej zrozumieć temat jąkania wczesnodziecięcego (w okresie przedszkolnym), warto sięgnąć po książkę „Wspomaganie płynności mowy dziecka”, gdzie znajdziemy WSZYSTKO czego potrzebujemy w pracy. Książkę możemy właściwie nazwać zeszytem, ale znajduje się w niej dokładnie to, co musimy wiedzieć, pracując z dzieckiem jąkającym się.

Zacznijmy od definicji. Dorota Kamińska, autorka, opiera swój program o trafną definicję według M. Chęćki (2001), tj. jąkanie to zaburzenie płynności mowy, czyli substancji fonicznej w płaszczyźnie suprasegmentalnej (rytm mowy, akcent wyrazowy, logiczny, intonacja, wyjaśnienie autorki bloga), które wypływa z dysko ordynacji ruchowej trzech aparatów: oddechowego, fonacyjnego i artykulacyjnego. Dla osób niezwiązanych z logopedią, może to brzmieć tajemniczo, jednak musimy poznać wszystkie te definicje, żeby móc określić problem i móc pracować. Temat jąkania jest szeroki i może dotyczyć wzrostem napięcia mięśniowego, powtarzania lub przeciągania głosek, blokowania mowy, dysrytmii lub reakcji fizjologicznych (np. wcześniej opowiedziane przeze mnie ruchy głowy lub mrużenie oczu).

Plan terapii przygotowuje logopeda, ale powinien mieć do niego wgląd nauczyciel, żeby móc korzystać ze wskazówek na dzień w pracy z dzieckiem. Dlatego powtarzam to koleżankom i bardzo proszę was, o ścisłą współpracę ze specjalistami w waszej placówce. Jest mnóstwo zabaw i ćwiczeń, które jako nauczyciele możemy zaproponować jąkającemu się w grupie dziecku, a o które możemy poprosić przedszkolnego logopedę. Fantastyczne propozycje także są świetnie opisane właśnie w książce „Wspomaganie płynności mowy dziecka”.

Znajdziecie tu:
- przykładowe zestawy wyrazowe do ćwiczeń;
- propozycje ćwiczeń mowy rytmicznej z użyciem bębenka;
- dodatkowy załącznik dla nauczycieli ze wskazówkami do codziennej pracy (to jest coś, co warto wdrożyć w codzienne życie całej grupy);
- zestaw przykładowych ćwiczeń oddechowych i relaksacyjnych;
- zestaw ćwiczeń jogi dla dzieci;
- zestaw zabaw „Gimnastyka buzi na wesoło” – czyli zestaw ćwiczeń usprawniających aparat artykulacyjnych;
- a także „rytmogesty” – co mi podoba się najbardziej, bo nie ma zbyt wielu książek z tym zagadnieniem. Są to ćwiczenia do „pracy ciałem”, a bardzo wspierają wzorce ruchowe.

Dlaczego warto zaopatrzyć się w książkę „Wspomaganie płynności mowy dziecka”? Żeby poznać temat od podszewki i poszukać własnego sposobu do pracy z dzieckiem jąkającym się. Pamiętajcie, że po rozmowie ze specjalistami, rodzice często szukają potwierdzenia diagnozy u wychowawcy, dlatego warto poprzez wskazanie praktycznych ćwiczeń przekonać ich, do regularnej pracy w domu z dzieckiem oraz zaufania specjalistom. Do tego wszystkiego ta mała, ale wielka książka, bardzo wam się przyda.

Tytuł: Wspomaganie płynności mowy dziecka
Autor: Dorota Kamińska
Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza Impuls
Rok wydania: 2021, Kraków
Cena: ok. 25zł (w księgarniach internetowych)